Cyryl Ratajski
Cyryl Ratajski urodził się 3.03.1875r. w Zalesiu Wielkim k. Kobylina w rodzinie Wojciecha i
Teofili z Filipowskich. Ochrzczony został 7.03.1875r. w kościele parafialnym pod
wezwaniem św. Jadwigi w Pępowie. Jego wychowaniem zajmowała się matka, która
była ostoją rodziny. Egzamin dojrzałości zdał w gimnazjum Marii Magdaleny
(1896) w Poznaniu, gdzie należał do Towarzystwa Tomasza Zana. W Berlinie
ukończył studia prawnicze (1896-1900).
W 1908r. ożenił się ze Stanisławą May, córką Romana Maya, znanego
chemika, założyciela fabryki nawozów fosforowych w Starołęce pod Poznaniem.
Rodzice: matka Teofila i ojciec Wojciech
oraz dziadek z linii matki Paweł Filipowski.
Działalność społeczno – polityczna cz. 1
•
1910r. –
założył Polskie Towarzystwo Turystyczne „Beskid”,
•
jako przedstawiciel
Śląska wszedł do Rady Głównej Polskiego Towarzystwa Demokratycznego,
•
1913r. –
utworzył Towarzystwo Krajoznawcze w Poznaniu
(1914r. – sekcja Miłośników
miasta Poznania, 1922r. – Towarzystwo Miłośników miasta Poznania),
•
był wysłannikiem
Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w czasie powstania wielkopolskiego,
•
w kwietniu 1922r.
C. Ratajski został prezydentem miasta Poznania i pozostawał nim do 1934r. (z
przerwą od XI 1924 do VI 1925 – objęcie teki ministra spraw wewnętrznych w
rządzie Władysława Grabskiego),
•
podczas jego
prezydentury Poznań przekształcił się z pruskiego miasta garnizonowego w
znaczący ośrodek gospodarczy kraju, znany za granicą. Wiele zawdzięczają C.
Ratajskiemu również Międzynarodowe Targi Poznańskie,
•
w 1929 r. w
Poznaniu zorganizował Powszechną Wystawę Krajową – „Pewuka”
Co Poznań zawdzięcza C.
Ratajskiemu?
W kwietniu 1922 r.
C. Ratajski został prezydentem miasta Poznania i pozostawał nim do 1934r.
Podczas jego prezydentury,
przy dogodnej koniunkturze gospodarczej w Poznaniu pobudowano
m.in. elektrownię, most Chrobrego, Ogród Botaniczny oraz przyłączono do miasta
wsie: Główna, Komandoria, Rataje, Starołęka, Dębiec, Sołacz,
Golęcin i in. Powstało też wiele monumentalnych gmachów – Collegium Anatomicum i Chemicum, szkoła
handlowa przy Śniadeckich, hale targowe, wybudowano stadion, część szpitala na
Szamarzewskiego, sierociniec i ośrodki zdrowia. Dzięki C. Ratajskiemu Poznań miał spalarnię śmieci
i palmiarnię, jedną z największych w Europie.
W czasie jego
prezydentury MTP (Międzynarodowe Targi Poznańskie) stały się ważnym elementem
życia gospodarczego stolicy Wielkopolski, ich powierzchnia wystawiennicza
wielokrotnie wzrosła z niespełna 4 tys. w roku 1921 do 48 tys. w roku 1934.
Pomnik Cyryla Ratajskiego w Poznaniu.
Pewuka – Powszechna Wystawa Krajowa
Jednym z
najważniejszych dokonań prezydenta Ratajskiego było zorganizowanie w Poznaniu w
1929 r. Powszechnej Wystawy Krajowej, słynnej „Pewuki”.
Jej otwarcie było przełomowym momentem w rozwoju Poznania jako polskiego
centrum wystawienniczo - handlowego. Odwiedziło ją prawie 5 mln
osób,
w tym 200 tys. z zagranicy. Do Poznania przybyło wówczas 900 dziennikarzy z 30
krajów, a owocem ich pobytu było około 20 tys. artykułów, jakie
w związku z Targami ukazały się w prasie światowej. Poznań stał się znanym
miastem targowym. W 1930 r. prezydent Ratajski gościł członków kongresu Związku
Targów Międzynarodowych, który przez dwa dni obradował w poznańskim Ratuszu.
Przygotowania do
Powszechnej Wystawy Krajowej trwały od 1926 r. W ciągu dwóch lat, w pobliżu
dworca kolejowego wybudowano w Poznaniu hale wystawowe, hotele i inne gmachy
umożliwiające organizację wystawy, będącej przeglądem dorobku odrodzonego
państwa polskiego we wszystkich dziedzinach życia. Pewuka
była przedsięwzięciem gospodarczym liczącym się w skali europejskiej. Pokazała
światu, że Polacy nie tylko odbudowali własne państwo, ale także przyczynili
się do rozwoju wielu dziedzin przemysłu, rolnictwa, rzemiosła i kultury. Sukces
Pewuki był tak wielki, że jej faktyczni twórcy –
Cyryl Ratajski i Stanisław Wachowiak otrzymali od sanacyjnego rządu Wielką
Wstęgę Orderu Polonia Restituta.
Karykatura Cyryla Ratajskiego zamieszczona w
jednodniówce opublikowanej
z okazji zjazdu byłych uczniów Gimnazjum św. Marii Magdaleny, Poznań 1939r.
Działalność społeczno – polityczna cz. 2
•
12.09.1939r. – C. Ratajski został zmuszony do przekazania miasta
Niemcom,
•
więziony w
charakterze zakładnika, w maju 1940r. wysiedlony wraz z żoną do Generalnego
Gubernatorstwa,
•
w grudniu 1940r.
podjął działalność konspiracyjną, posługiwał się najczęściej pseudonimem
„Profesor” ( także „Wrzos”, „Wartski”). Mianowany przez gen.
Sikorskiego delegatem rządu emigracyjnego na kraj i wraz z gen. Grotem -
Roweckim współtworzył podziemne państwo polskie.
•
Zmarł 19
października 1942r. Miał 67 lat. Pochowany został pod przybranym nazwiskiem
jako prof. Celestyn Radwański na Powązkach, z dala od swego ukochanego miasta.
W dwudziestą rocznicę śmierci, w 1962r., prochy Cyryla Ratajskiego złożono na Wzgórzu św. Wojciecha w
Poznaniu, na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan.
Tablica pamiątkowa - Kobylin - Zalesie Wielkie 1997r.
Dar Cyryla Ratajskiego. Szczyt góry Ropiczki, na którym stanęło schronisko.