bł. Edmund Bojanowski
Życiorys
Błogosławiony Edmund Bojanowski, urodził się 14 listopada 1814 roku w Grabonogu k. Gostynia u stóp Świętogórskiej Róży Duchownej. Był świeckim apostołem polskiego ludu. Wychowywał się w typowej ziemiańskiej rodzinie polskiej o głębokiej religijności i tradycjach patriotycznych. Sam słabego zdrowia, starał się maksymalnie wykorzystać swe talenty i dary duchowe, by służyć ochronie wartości religijnych, narodowych i ludzkich. Potrafił odczytać potrzeby człowieka i dlatego wielkodusznie poświęcił swoje życie dzieciom, chorym i ubogim. Podejmował różne inicjatywy, tworząc między innymi czytelnie wiejskie i ochronki. Zapalił do posługi miłości wiele młodych dziewcząt, zakładając jako człowiek świecki, 3 maja 1850 roku Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny. Zakończył swoje ofiarne życie dnia 7 sierpnia 1871 r. w Górce Duchownej w cieniu sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia. Dnia 13 czerwca 1999 r. Ojciec Święty Jan Paweł II dokonał w Warszawie beatyfikacji Edmunda Bojanowskiego.
Kalendarium
1814
Urodził się 14 listopada we wsi Grabonóg k. Gostynia w średniozamożnej rodzinie
szlacheckiej jako syn Walentego i Teresy (siostry generała Jana Nepomucena
Umińskiego). Na chrzcie św. nadano mu imiona Edmund Wojciech Stanisław.
1818
W wieku czterech lat zapadł na ciężką chorobę (prawdopodobnie zapalenie płuc),
lecz niespodziewanie został rychło uzdrowiony w sposób niewytłumaczalny dla
medycyny.
1826-1832
W 1826 r. przeniósł się wraz z rodzicami do rodzinnego majątku w Płaczkowie k.
Dubina. W Grabonogu pozostał jako dziedzic brat przyrodni Edmunda, Teofil
Wilkoński. Z powodu słabego zdrowia Edmund pobierał naukę w domu, głównie pod
kierunkiem ks. Jakuba Siwickiego, wikariusza z pobliskiego Dubina. Już wtedy
pasjonował się literaturą i dziejami ojczystymi, zbierał skrzętnie wiadomości o
życiu i czynach sławnych Polaków. Ojciec jego Walenty Bojanowski brał udział w
powstaniu listopadowym i 15 września 1831 r. odznaczony został w Modlinie
krzyżem wojennym.
1832
Wyjechał wraz z matką do Wrocławia, gdzie uzupełniał wykształcenie z zakresu
gimnazjum i jednocześnie uczęszczał jako hospitant na wykłady uniwersyteckie.
1834
Zaprzyjaźnił się z Ludwikiem Gąsiorowskim i Teofilem Mateckim - późniejszymi
lekarzami i społecznikami w Poznaniu. Współpracował z Włodzimierzem Adolfem
Wolniewiczem w redagowaniu almanachu literackiego "Marzanna". W tym
wrocławskim czasopiśmie opublikował swój przekład "Pieśni serbskich"
oraz kilka drobnych utworów poetyckich. Rozpoczął też współpracę z leszczyńskim
czasopismem "Przyjaciel Ludu". 30 sierpnia umarła mu matka. Jesienią
zapadł na chorobę płuc.
1835
W dniu 15 stycznia immatrykulował się na Uniwersytecie Wrocławskim na Wydziale
Nauk Filozoficznych, słuchał wykładów m.in. prof. Gustawa Stenzla. Nakładem
Wilhelma Bogumiła Korna we Wrocławiu ukazał się jego przekład poematu
dramatycznego George'a Byrona "Manfred".
1836
W dniu 23 marca umarł jego ojciec. W kwietniu otrzymał świadectwo odejścia z
Uniwersytetu Wrocławskiego i paszport do Berlina, gdzie zamierzał kontynuować
studia. W drodze do Berlina zatrzymał się w Dreźnie i Lipsku, nawiązał
znajomość z poetą Antonim Edwardem Odyńcem, wydawcą Janem Nepomucenem
Bobrowiczem i niemieckim kompozytorem Robertem Schumannem. 18 maja zapisał się
na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu w Berlinie. Słuchał wykładów z
psychologii, estetyki, historii sztuki, metafizyki, logiki, historii muzyki,
poezji Goethego i Schillera.
1839
Powrócił do rodzinnego Grabonoga, gdzie zamieszkał w dworku przyrodniego brata
Teofila, utrzymując się z procentów od masy spadkowej po rodzicach. Niebawem
rozpoczął działalność społecznikowską w środowisku gostyńskim. Zapisał się w
poczet członków głośnego w Poznańskiem ziemiańskiego Kasyna Gostyńskiego
(utworzonego w Gostyniu w 1835 r.).
1843
W styczniu, podczas posiedzenia Wydziału Literackiego Kasyna Gostyńskiego,
poparł gorliwie wniosek w sprawie zakładania przy wiejskich szkołach
elementarnych tzw. czytelni dla ludu. Wkrótce, dzięki jego staraniom, w
okolicach Gostynia powstało 15 takich czytelni - pierwszych tego typu w
Poznańskiem. Został członkiem Towarzystwa Naukowej Pomocy.
1844
Wraz z Ludwikiem Gąsiorowskim założył w Poznaniu pierwszą ochronkę miejską.
Opracował i wydał drukiem "Ustawy Domu Ochrony dla Biednych Dzieci w
Gostyniu".
1845
Założył Ochronkę Miejską w Gostyniu. Przy ochronce tej, dzięki jego staraniom,
powstała tzw. Opieka Elementarna - instytucja społeczna, której zadaniem było
sprawowanie opieki nad stanem moralnym i postępami w nauce dzieci
przechodzących z ochronki do szkoły.
1850
W dniu 3 maja nastąpiło uroczyste otwarcie założonej przez Bojanowskiego
ochronki wiejskiej w Podrzeczu k.Gostynia - pierwszej tego typu placówki na
ziemiach polskich. Data ta jest uważana za początek Zgromadzenia Sióstr
Służebniczek Maryi.
1855
Pod koniec lutego opracował przy pomocy doradcy i przyjaciela Jana Koźmiana
projekt przyszłej Reguły Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Maryi. Projekt ten
został przesłany do przebywających w Rzymie ks. Hieronima Kajsiewicza i ks.
Piotra Semenenki - mieli go przejrzeć i poprawić. W maju nadeszła z Rzymu
sporządzona w języku polskim i łacińskim Reguła.
1856
W dniu 26 sierpnia odbyło się z jego udziałem otwarcie pierwszego domu
nowicjatu i domu generalnego Sióstr Służebniczek Maryi w Jaszkowie k. Śremu (w
Wielkopolsce).
1857
Został członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
1860
Zredagował i wydał w Gnieźnie pierwsze trzy zeszyty pisma dla ludu "Rok
Wiejski", w którym publikował anonimowo także swoje teksty (opowiadania,
powiastki dla ludu i artykuły o treści historycznej).
1862
W lipcu wizytował nowicjat Sióstr Służebniczek w Łańcucie. Ogłosił drukiem
(anonimowo) swoje "Piosnki wiejskie dla ochronek", przypisywane długo
przez badaczy Teofilowi Lenartowiczowi.
1863
Wraz z ks. Antonim Brzezińskim (filipinem) założył w Gostyniu Konferencję
Towarzystwa św. Wincentego a Paulo. Za jego prezesury (aż do roku 1868)
organizacja wspierała finansowo ubogie rodziny i walczyła z żebractwem.
1865
W dniu 27 kwietnia został współzałożycielem i członkiem Zarządu Spółdzielczego
Towarzystwa Pożyczkowego w Gostyniu.
1866
W dniu 12 sierpnia nastąpiło otwarcie Ochronki i Nowicjatu Sióstr Służebniczek
w Porębie na Śląsku. W dniu 27
grudnia arcybiskup Mieczysław Halka Ledóchowski zatwierdził Regułę Zgromadzenia
Służebniczek Bogarodzicy Dziewicy Niepokalanie Poczętej.
1868
W dniu 19 grudnia opuścił rodzinny Grabonóg. Majątek sprzedany został przez
Teofila Wilkońskiego w drodze
przymusowej licytacji. Udał się do Poznania, gdzie zamieszkał u ks. Jana
Koźmiana.
1869
W dniu 30 marca wstąpił do Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Gnieźnie. W
lipcu przechodził ciężkie zapalenie płuc. Sierpień i wrzesień spędził w Poznaniu
w celu poratowania zdrowia. 20 sierpnia spotkał w Poznaniu Margaret Taylor -
późniejsza założycielka angielskiego Zgromadzenia Ubogich Służebnic Matki
Bożej.
1870
W marcu i kwietniu nastąpiło u Bojanowskiego nasilenie choroby. Z powodu stanu
zdrowia 2 maja opuścił seminarium gnieźnieńskie i zamieszkał u ks. Stanisława
Gieburowskiego, proboszcza w Górce Duchownej.
1871
W dniach 17-23 czerwca złożył ostatnią wizytę siostrom w Jaszkowie. 23 lipca
zakończył prowadzenie "Dziennika". W dniu 7 sierpnia zmarł w Górce
Duchownej, a 11 sierpnia odbył się jego pogrzeb w Jaszkowie.
Galeria
Pomnik i ulica Edmunda Bojanowskiego w
Pępowie